Xallar: hansı xallar təhlükəlidir?
Xallar, doğumda və ya həyatın ilk illərində görünə bilən rəngli dəri lezyonlarıdır. Ümumilikdə zərərsiz olan bu quruluşlar bəzən estetik və ya sağlamlıq səbəbiylə müalicə tələb oluna bilər.
Nevus (Xal) nədir?
Xallar bədəndə dəriyə rəng verən piqment hüceyrələrinin müəyyən bir bölgədə toplanması zamanı meydana gələn lezyonlardır.
Xallar niyə əmələ gəlir?
Yaranmasının əsas səbəbi genetik faktorlardır. Əgər ailədə bir xüsusiyyət tez-tez görülürsə, onun sonrakı nəsillərdə də görünməsi ehtimalı yüksəkdir. Bundan əlavə, günəşə məruz qalma və hormonal dəyişikliklər xalın meydana gəlməsinə təsir göstərə bilər.
Xallar bədənin hansı hissələrində görünür?
Xallar ümumiyyətlə qollarda, ayaqlarda, üzdə, bədənin ön və arxa hissələrində görünür.
Xallar nə zaman təhlükəli ola bilər?
Xallar, həmin nahiyədə rəng dəyişikliyi, qanaxma və ya tüklərin çıxması kimi hallarda mütləq müalicə olunmalıdır. Əvvəlcə patoloji qiymətləndirmə aparılmalı və sonra patoloji müayinəyə göndərilməlidir. Çıxarılan xalın bədxassəli olub olmadığı müəyyən edilməli və lazımi müalicə planı yaradılmalıdır.
Müalicədə hansı üsullar istifadə edilə bilər?
Xalların müalicəsində istifadə olunan üsullara aşağıdakılar daxildir: cərrahi çıxarılması, lazerlə müalicə, kriyoterapi ilə dondurma və elektrokoteriya üsulu ilə yandırma.
Kriyoterapiya: Nevus maye azotla dondurulur. Bu prosesdən sonra quruyur və düşür.
Elektrokoteriya: Elektrik enerjisinin köməyi ilə yandırılır. Bu prosedur kiçik nevuslar üçün idealdır.
Lazer Müalicəsi: Səth nevuslarını məhv etmək üçün tətbiq edilir. Bu prosedur dərin nevuslar üçün tövsiyə edilmir.
Cərrahi üsul: Böyük və ya dərin nevuslarda cərrahi üsul tövsiyə olunur.
Cərrahi üsul ilə xalların götürülməsi
Xalların cərrahi çıxarılması dəri nevusunun cərrahi yolla çıxarılmasıdır. Bu prosedur kosmetik səbəblərə görə və ya xalın xərçəng ola biləcəyinə (məsələn, melanoma) şübhə olduqda həyata keçirilir. Xalların cərrahi çıxarılmasının səbəbləri bunlardır:
Kosmetik Səbəblər: İnsan özünü narahat hiss etdiyi zaman estetik olaraq aradan qaldırıla bilər.
Əlamətlər və simptomlar: Ölçüsü, rəngi, forması və ya səthi dəyişirsə, bu, melanoma əlaməti ola bilər. Bu vəziyyətdə cərrahi yolla çıxarıla bilər.
Travma: Davamlı travma alan və yaralanan nevusun çıxarılması tövsiyə oluna bilər.
Şübhəli hallar: Dermatoloq nevusun bədxassəli şişin əlaməti ola biləcəyindən şübhələnirsə, bu nevusu histopatoloji müayinə üçün götürmək olar.
Əməliyyat zamanı həkim adətən lokal anesteziya tətbiq edir. Nevus ətrafdakı dəri ilə birlikdə çıxarılır. Bundan sonra yaranın tikişlərlə bağlanması lazım ola bilər.
Alınan toxuma patoloji laboratoriyaya göndərilir və mikroskop altında araşdırılır. Bu müayinə nəticəsində nevusun xərçəngli və ya başqa bir dəri xəstəliyinin əlaməti olduğu müəyyən edilir.