İmpetiqo: bakterial dəri infeksiyası

İmpetiqo bakteriyaların yaratdığı ümumi dəri xəstəliyidir. Qızartı ilə səciyyələnən dəri problemləri xüsusilə ağız və burun ətrafında, eləcə də əl və ayaqlarda meydana gəlir. Qaşıntıya səbəb olan blisterlər müvafiq müalicə ilə 1-2 həftə ərzində sağalır.

İmpetiqo nədir?

İmpetiqonun nə olduğuna qısaca izah etsək; Bunun adi bir dəri infeksiyası olduğunu söyləmək olar. İmpetiqo böyüklərdə müşahidə edilir, lakin uşaqlarda bu xəstəliyə daha çox rast gəlinir. Daha çox isti havalarda baş verən xəstəliyin mənbəyi bakteriyadır.

Bakteriyalar adətən dəridəki cızıqlar və ya kəsiklər kimi kiçik deşiklərdən bədənə daxil olur və infeksiyaya səbəb olur. Bəzi hallarda hətta bütöv dəri də yoluxa bilər. Dəridə əmələ gəlməyə başlayan yaraya bənzər blisterlər impetiqonun ilk əlamətləridir.

İmpetiqo necə yaranır?

İmpetiqonun baş verməsi üçün xəstəliyə səbəb olan bakteriyalar bədənə daxil olmalı və infeksiyaya səbəb olmalıdır. Bir az zədələnmiş dəri belə bunun üçün uyğun yerdir. Ekzema kimi fərqli bir dəri xəstəliyi ilə zəifləmiş dəri toxuması da impetiqonun əmələ gəlməsi üçün uyğun bir əsas təmin edə bilər. İmpetiqoya səbəb olan bakteriyalar quru yerlərdə həftələrlə qala bilər. Ona görə də ehtiyat tədbiri olaraq hər zaman gigiyenaya diqqət yetirmək çox vacibdir.

İmpetiqonun əlamətləri

İmpetiqo dəridə infeksiyaya səbəb olduğu üçün müxtəlif simptomlara səbəb olur. İmpetiqonun simptomlarını aşağıdakı kimi sıralamaq olar:

1-2 sm ölçüdə blisterlər
dəri səpgiləri
qaşınma, qızdırma

İmpetiqoda səpgilər bir neçə santimetr diametrli dəyirmi formalarda görünür. Əvvəlcə kiçik baloncuklardan ibarət qruplar əmələ gəlir. İmpetiqoda blisterlər adətən qızılı rəngdədir və qaşınır. Blisterlərin içərisində maye-irin qarışığı əmələ gəlir. Baloncuklar partladıqca, sarı-qəhvəyi tonlarda qabıqlanma başlayır. Vaxt keçdikcə qabıq səpgilərə çevrilir. İmpetiqo infeksiyası ən çox ağız və üz ətrafında baş versə də, əllərdə, qollarda və bədənin hər hansı digər hissəsində infeksiyaya səbəb ola bilər.

İmpetiqonun səbəbləri nələrdir?

İmpetiqonun əsas səbəbi bakteriya olduğundan, xəstəliyin əsas səbəbi bakteriyalarla mübarizə aparmaq üçün kifayət qədər güclü immun sisteminin olmamasıdır. Bakteriyalar bədənlə təmasda olsa belə, müqavimət və mübarizə mexanizmi güclü olarsa, infeksiya baş verə bilməz.

Bakteriyaların dəriyə nüfuz etməsi və zədələnmiş dəri toxumasına təsir etməsi daha asandır. Buna görə də yaralar və cızıqlar impetiqo riskini artıran səbəblər arasında sayıla bilər. Bəzən hətta ağcaqanad dişləməsi bakteriyaların təsirini asanlaşdıran amil ola bilər.

Diaqnozu necə qoyulur?

İmpetiqonun dəri xəstəliyi olması onu göstərir ki, xəstəliyin diaqnostikası və müalicəsində rəhbər insanlar dermatoloqlar olmalıdır. Əvvəla, müşahidə və fiziki müayinə xəstəliyin əlamətlərini araşdırmaq üçün ilk addımdır. Differensial diaqnostika vacibdir, çünki impetiqonun simptomlarına bənzər müxtəlif xəstəliklər ola bilər.

İmpetiqo əvəzinə və ya impetiqo ilə birlikdə fərqli bir xəstəlik varsa, müalicə buna uyğun olaraq hazırlanır. Əgər başqa xəstəlik yoxdursa, impetiqonu müəyyən etmək üçün infeksiyanın formalaşmağa başladığı nahiyədəki qabıq çıxarılır və nümunə götürülür. Laborator müayinədən sonra aydın nəticə əldə edilir.

İmpetiqonun qarşısını almaq üçün nə etmək olar?

İmpetiqoya yoluxma riskini minimuma endirmək üçün görülə biləcək ehtiyat tədbirləri aşağıdakı kimi sıralana bilər:

İmmunitet sisteminizi gücləndirmək üçün sağlam qidalanın, idman edin və stressi minimuma endirin.
Əllərinizi mütəmadi olaraq yuyun, mümkünsə dezinfeksiyaedici vasitələrdən istifadə edin.
Asqırarkən salfetdən istifadə edin və salfeti dərhal zibil qutusuna atın.
Egzema kimi dəri probleminiz varsa, gigiyenaya əlavə diqqət yetirin.
Dəri cızıqlarını minimuma endirmək üçün xüsusilə uşaqlarda dırnaq kəsmə prosedurunu atlamayın.
Kəsikləri, sıyrıntıları və zədələri dərhal təmizləyin və müvafiq kremlərdən istifadə edin.
Alt paltarları, çarşafları və dəsmalları yüksək temperaturda yuyun.

Risk faktorları nələrdir?

İmpetiqonun inkişaf riski yüksək olan insanlar var. Risk qruplarını aşağıdakı kimi sıralamaq olar.

İmmunitet sistemi tam inkişaf etməmiş gənc uşaqlar və körpələr
İsti və rütubətli havada impetiqonun daha asan keçdiyi yerlərdə yaşayan insanlar
Dərilərində bakterial infeksiyanı asanlaşdıran açıq yaralar, cızıqlar və ya kəsiklər olanlar
Ekzema və həssas dəri kimi dəri problemləri olanlar
İmpetiqonun ötürülmə riskinin yüksək olduğu insanların sıx olduğu yerlərdə olanlar
Çox təmasların olduğu və buna görə də güləş kimi yüksək çirklənmə riskinin olduğu idman növləri
İmmuniteti zəif olan insanlar (kimyaterapiya alanlar, diabetlilər, böyrək problemi olanlar və dializ müalicəsi alanlar və s.)

Tez-tez verilən suallar

İmpetiqo yoluxucudurmu?

İmpetiqo yoluxucu xəstəlikdir. Xüsusilə uşaqlarda rast gəlinən xəstəlik məktəblərdə yaxın təmasda olan uşaqlar arasında çox asanlıqla yayılır. Birbaşa təmasla keçə bilən impetiqo xəstəliyə yoluxmuş şəxsin paltarından, dəsmalından və digər əşyalarından da keçə bilər.

İmpetiqo daha çox kimlərdə olur?

İmpetiqoya yoluxma riski hər kəsi əhatə etsə də, bu xəstəliyə daha çox körpələrdə, məktəbəqədər və ibtidai sinif uşaqlarında rast gəlinir. Xəstəliyin ən mühüm səbəblərindən biri zəif immunitet sistemidir. İsti və rütubətli havalarda böyüklərdə bakterial infeksiyaların tezliyi artdığından bu xəstəliyə yoluxma halları da artır. Gigiyena qaydalarına əməl edilməməsi də böyüklərdə impetiqonun səbəblərindən biri sayıla bilər.

İmpetiqo təkrarlanırmı?

İmpetiqodan sağaldıqdan sonra orqanizmdə bu xəstəliyə qarşı heç bir müqavimət yaranmır, ona görə də yenidən impetiqoya tutulma ehtimalı hələ də mövcuddur. Xüsusilə təkrarlayan impetiqo varsa və yaralar burun dəliyində və ya anusda yaranırsa, mütləq bir dermatoloqa müraciət etməlisiniz. Çünki belə hallarda müxtəlif xəstəliklər də baş verə biləcəyi üçün düzgün diaqnoz çox vacibdir. Həkimin rəhbərliyi altında müvafiq müalicə aparılır.